Et fiyatları cebinizi zorlamaya devam ederken, büyükbaş ve küçükbaş hayvan bulunabilirliği gün geçtikçe azalıyor. TÜİK verilerine göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’nin toplam büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı 73 milyon 472 binden 69 milyon 106 bine düştü. Türkiye’nin kırmızı et ihtiyacını karşılayan hayvan sayısı yılda 4 milyon 365 bin azalırken, et fiyatları son 40 günde 50-60 lira arttı. Durum merak konusu olurken kasaplar üretici, aracı ve tüccar üçgeninde fırsatçılık konusunu gündeme getirdi.
“SPEKÜLASYON YAPIYORLAR”
Türkiye Kasaplar, Yetiştiriciler, Et ve Et Ürünleri, Esnaf ve Sanatkarlar Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, yaklaşan Ramazan ayına dikkat çekerek fırsatçılara ciddi yaptırımlar uygulanması gerektiğini belirtti. “Et fiyatlarındaki artışın tek sebebi, her ramazan öncesi süreyi fırsat bilen tekelleşmiş üreticilerdir” diyen Yardımcı, şöyle devam etti: “Ramazan ayına 20-30 gün kala bazı üreticiler spekülasyona başlıyor. Çok sayıda tesis var ve hayvanlar spekülatör gibi davranarak pazarı artırıyor.”
AİLE YETİŞTİRMEK ZORUNLUDUR
Fiyatlardaki artışın nedenlerinden birinin de maliyetler olduğunu ekleyen Yardımcı, “Aile yetiştiriciliği veya köy üretimi dediğimiz modele dönmeden hayvan sayısı artmayacak, et ürünlerindeki fiyat artışının da önüne geçilemez. Sadece” Geçmişte olduğu gibi her köylünün ahırında 7, 8 büyükbaş hayvan, 30, 40 koyun varsa, “Sorun aşılabilir. Bunun için devletin desteğine ihtiyaç var. Hayvancılık 3-5 kartelin eline bırakıldığında piyasada dengeler bozuluyor” dedi.
KAR MALİYETLERE GİDİYOR
Türkiye’de 35 bin kasapın hizmet verdiğini sözlerine ekleyen Yardımcı, şöyle konuştu: “Vatandaşın karşısına çıkmak zorundayız. Aldığınız etin kilogramının yüzde 65’i gider. Bir kilogram etin yüzde 25’i kemik ve fire. Ayrıca işçilik maliyeti de var. 25 bin lira.” Bulamıyoruz. Maliyetlerimiz çok yüksek. SGK ve Bağ-Kur primlerinde kolaylık bekliyoruz. Türkiye’nin hayvan zenginliği azalıyor ancak mevcut büyükbaş hayvan ağırlığı eskisinden daha fazla. Yani 20 yıl önce 300 kilo olan sığırlar artık 600, 700 kiloya ulaşmış durumda. Kilo anlamında bir kaybımız olduğunu söyleyemem. “
REKOR ARTIŞ ORANI
Mecidiyeköy’de kasap olan Özcan Cebeci, artan fiyat sorununun üretici, aracı ve tüccar ekseninden kaynaklandığını öne sürerek, şöyle konuştu: “Son 50 yıla bakıldığında et ürünlerinde yılda sadece 3 kez 1 liralık artış olur. Yani bir kilo et yılda 3 lira artacak.” “Ancak geçen gün tek ürüne yapılan 30 TL’lik artış bugüne kadarki en yüksek tutar. 2023 Ocak’ta 210 lira olan kıymanın kilosu bugün kilosu 570 lira oldu.”
“Marketler etleri kasaplara göre yüzde 20 daha uygun fiyata satıyor ama kalite açısından kasaplardan alınan ürünlerle zincir marketlerden alınan ürünler arasında ciddi bir fark var. Üreticiler neden fiyat artırdı, yokken? 6 ay boyunca mazot ve yem katkılarına zam mı yapılacak? Üreticinin sattığı ürün aracıdan, tüccardan geçiyor.” “Bize geliyor. Aracı ve tüccar önemli bir kar marjı ortaya koyduğunda bu rakamlar ortaya çıkıyor.”
